Bij een teambuilding spelen we de Veertig Vileine Vragen. Een van de teamleden trekt de vraag: ‘Hoe lang laat jij je koeioneren?’ Ze kijkt moeilijk naar de kaart en zegt dan aarzelend: ‘Ik weet eigenlijk niet goed wat dat betekent, koeioneren.’

Wat betekent koeioneren?

Een van de andere teamleden, Mark, weet het duidelijk wel: ‘Koeioneren is als je domweg doet wat een ander zegt wat je moet doen, omdat je bang voor diegene bent. Het komt van een Frans woord, coionner, dat zoiets betekent als voor gek zetten.’ Iedereen kijkt hem verbaasd aan. Mark wiebelt wat ongemakkelijk op zijn stoel. Josée komt hem te hulp: ‘Het klinkt zo ouderwets, koeioneren. Net een woord van een paar eeuwen geleden.’

Koeioneren klinkt ouderwets, maar angst is erg modern

‘Vergeet het maar,’ zegt Mark fel. ‘Vraag het maar aan mijn vader. Mijn opa heeft in de Tweede Wereldoorlog in een Jappenkamp gezeten. Nou daar wisten ze wel wat koeioneren was. Hij heeft er nooit over willen praten, maar mijn vader vertelde af en toe wel over zijn eigen jeugd. Dat ze tv hadden, maar nooit oorlogsfilms of films met veel geweld keken. Dat opa onredelijk boos kon worden. Maar vooral dat ze heel precies moesten zijn. Soms werden ze ’s nachts wakker gemaakt omdat ze iets hadden laten slingeren en dan moesten ze een hele kast opruimen of hun kamer. Want als de Jap je betrapte op iets, dan kreeg je stokslagen of nog erger. Mijn vader heeft ook de nodige klappen gekregen.’

Het is muisstil. Iedereen luistert gespannen naar Marks verhaal.

Angst vernietigt levens

‘Mijn moeder vond opa verschrikkelijk gemeen, ze haatte hem om wat hij mijn vader en zijn broers heeft aangedaan. Ze snapte niet waarom mijn vader nog zoveel zorg voor opa had, terwijl hij eigenlijk geestelijk en lichamelijk mishandeld was. Mijn vader had de pech dat hij de oudste was en altijd het mikpunt. Oma was al een wrak toen ze uit de oorlog kwamen, maar door het gewelddadige gedrag van mijn opa, verschrompelde ze helemaal tot een bang musje.

Opa is vorig jaar gestorven. Een maand later vertelden mijn ouders dat ze bij een coach geweest waren, nog voor wij geboren waren. Mijn vader was zo streng opgevoed, dat hij ook alle bestek in gelid in de la wilde hebben. De kasten moesten altijd opgeruimd zijn, met alle etiketjes netjes naar voren. Bedden opmaken, mocht mijn moeder niet van hem, omdat ze de hoeken van het laken niet goed instopte. Mijn moeder begreep wel dat het door mijn opa kwam, maar vond dat haar kinderen niet op dezelfde manier opgevoed mochten worden. Mijn vader wilde eerst niet, maar toen hij een keertje om twee uur ’s nachts de badkamer aan het schrobben was met een afwasborstel, vond mijn moeder het te gek worden.’

Angst geef je door

De teambuilding ligt stil, iedereen wil weten hoe het verhaal van Mark verder gaat. Is zijn vader geholpen door de coach?

‘Die coach had al meer tweede en derde generatie oorlogsslachtoffers geholpen. Ze legde uit dat mensen die een oorlog aan den lijve meemaken, daar erg door beschadigd worden. Een van de lastigste dingen is het kwijtraken van de angst voor weer een oorlog en weer een onderdrukker. Want dat kan je zo maar overkomen.

Mijn moeder vertelde hoe de coach aan mijn ouders uitgelegd had, dat opa eigenlijk uit liefde voor zijn kinderen handelde. Omdat hij zo bang was dat zij ook alle verschrikkingen van het kamp zouden meemaken, leerde hij hun al vroeg hoe ze zich dan moesten gedragen. Dan zouden ze tenminste geen klappen van de Jap krijgen. Het was de eerste keer dat mijn moeder iemand de naam van opa en het woord liefde in een zin hoorde. Ze moesten er verschrikkelijk om huilen. Als iemand opa had kunnen helpen, had hij misschien nog kunnen genieten van zijn leven en zijn kinderen.’

Warchild: haal de angst uit kinderen

Je kunt hier meer lezen over tweede en derde generatie oorlogsslachtoffers. Als je deze problematiek kent, weet je hoe belangrijk het werk van Warchild is. Want een kind kun je wel uit de oorlog halen, maar de oorlog uit een kind halen, is nog veel moeilijker!

Francine ten Hoedt en Philine Spruijt zijn de oprichters van De CoachingCarrousel en hebben gezamenlijk al meer dan veertig jaar ervaring in coaching, conflictbemiddeling en training. Daarnaast zijn ze auteurs van verschillende boeken en de ontwikkelaars van De Veertig Vileine Vragen voor… reeks. www.coachingcarrousel.com

(Taalfoutje gezien? Meld het dan. Alvast bedankt!)

Volg Sophia Magazine op Bloglovin of ontvang voortaan een melding in je mailbox als er een artikel verschijnt. Hoe? Door een – gratis – abonnement op Sophia Magazine te nemen: laat rechts bovenaan deze pagina je e-mailadres achter!