De eenzame stad – Over de kunst van alleen-zijn
‘Je kunt natuurlijk overal eenzaam zijn, maar je eenzaam voelen in een metropool als New York heeft iets aparts. Wanneer je er te midden van die mensenmassa’s niet in slaagt echt, betekenisvol contact te leggen, voel je je misschien wel extra verlaten en uitgesloten. Meer misschien dan wanneer je alleen bent in een verlaten oord. Alsof de stad je uitlacht, uitspuwt, je niet hebben moet.’
Innerlijke eenzaamheid
Epictetus schreef bijna tweeduizend jaar geleden: ‘Want dat een mens alleen is, maakt hem niet ook eenzaam; zoals een mens tussen velen niet daarom ook niet eenzaam is.’ Je mag duizenden mensen om je heen hebben, toch kan je je alleen voelen. Laing schrijft dan ook over deze innerlijke eenzaamheid, over het onvermogen contact te leggen, over het afwezig of ontoereikend zijn van verbondenheid en nabijheid, over de onmacht om de gewenste mate van intimiteit te bemachtigen.
Eenzaamheid, wat betekent dat voor je?
Wat betekent het om eenzaam te zijn? Op welke manier gaan we verbindingen met andere mensen aan? Welke rol speelt hierin onze voorgeschiedenis en opvoeding? En hoe zit het met de invloed van de technologie? Welke rol kan kunst spelen in periodes van chronische eenzaamheid? En wat is de relatie tussen stad, eenzaamheid en creativiteit? Het zijn allemaal vragen waarop Laing zich met een gigantische gretigheid werpt.
Hopper, Warhol, Wojnarowicz en Darger
In haar zoektocht naar antwoorden concentreert Laing zich op vier kunstenaars: Edward Hopper, Andy Warhol, David Wojnarowicz en Henry Darger. Niet enkel hun kunst, maar vooral hun levensloop neemt ze als een detective onder de loep. Naast een schat aan wetenswaardigheden over hun werk, kom je als lezer een pak waardevolle en relevante informatie over het leven en vooral de kindertijd van genoemde artiesten te weten. Vooral het stuk over Hopper heeft me uitermate geboeid.
Homoscene
Zelfs als je geen groot liefhebber bent van de kunst van Warhol of Wojnarowicz, is dit boek meer dan het lezen waard. Olivia Laing schrijft ongelooflijk rechtuit en eerlijk. Ze gaat geen enkel taboe uit de weg. Bepaalde passages over bijvoorbeeld seksuele voorkeuren en praktijken van enkele van deze kunstenaars komen hard aan. Ook de beschrijving van de homoscene in het New York van de jaren ’70 en ’80 is op z’n minst indrukwekkend. Het fragment over het begin van de aidsepidemie en de stigmatisering van o.a. homoseksuelen die daar het gevolg van was, is ronduit schrijnend.
Wetenschap
Haar bevindingen en bedenkingen staaft de auteur met resultaten uit onderzoeken, uitgevoerd door bekende psychologen en psychiaters. De echte pionier op het gebied van eenzaamheidsonderzoek is de Duitse psychiater Frieda Fromm-Reichmann (inderdaad, echtgenote van filosoof en psycholoog Erich Fromm). Verder verwijst ze naar Bowlby en Harlow, wanneer ze het verband tussen eenzaamheid en hechting onderzoekt. Ze refereert ook meermaals naar psychoanalyticus Melanie Klein en de arts die haar werk voortzette, D.W. Winnicott.
De eenzame stad
Dit is een doorleefd en gedocumenteerd boek, een moedige getuigenis over eenzaamheid en wanhoop, over slapeloze, uitzichtloze nachten in de stad die nooit slaapt. Geen lichte kost, maar een gedurfd boek dat prikkelt, prikt, verwondert en verwondt. De auteur richt haar pijlen recht op het hart van de lezer. Na het lezen van De eenzame stad kijk je ongetwijfeld op een heel andere, mildere manier naar eenzaamheid en eenzamen.
Wil je meer recensies lezen van Nele Ninclaus?
(Taalfoutje gezien? Meld het dan. Alvast bedankt!)
Volg Sophia Magazine op Bloglovin of ontvang voortaan een melding in je mailbox als er een artikel verschijnt. Hoe? Door een – gratis – abonnement op Sophia Magazine te nemen: laat rechts bovenaan deze pagina je e-mailadres achter!
You might also like
Leave A Reply