Rond deze dagen zet hij weer voet aan wal: Sinterklaas, de goedheiligman uit Spanje. Maar wie is deze Sint-Nicolaas eigenlijk? Dat kunnen we niet met zekerheid zeggen. Vermoedelijk gaat het om een legendarische 4e eeuwse bisschop uit Myra.

Legenden

Feit is dat er rond de Sinterklaas zoals wij die kennen al eeuwenlang veel legenden bestaan. Zo zou hij op zee door gebed zeelieden hebben gered, regelde hij de bruidsschat voor arme meisjes, zodat zij behoed werden van de prostitutie, spoorde hij ontvoerde kinderen op, liet hij graan groeien tijdens hongersnood en hij redde onschuldig ter dood veroordeelden van de dood. Het het bekendste verhaal is misschien wel dat van de drie kinderen (of studenten) die door een herbergier waren gedood en tot pâté verwerkt en door Sint-Nicolaas weer tot leven werden verwekt.

Wodan

Sinds de middeleeuwen werd Sint-Nicolaas al gevierd door brood en geld uit te delen aan de armen. Door de eeuwen heen is verering vermengd geraakt met oude, heidense gebruiken, want in de ons bekende Sinterklaas vinden we heel wat overeenkomsten met de Germaanse god Wodan! Die had ook een witte baard. Wodan had een wonderlans, die werd de staf van Sinterklaas. Wodan had een schimmel genaamd Sleipnir en zijn gezel was Nörwi, de zwarte vader van de nacht, die een roe bij zich had. Tijdens de Germaanse zonnewendefeesten vroegen meisjes een afbeelding van een nog onbekende geliefde (denk aan de speculaasvrijers) en het gooien van cadeaus in de schoorsteen komt van het offeren bij een vuurplaats.

Boeman met snoep en koek

Al in de zestiende eeuw werden de bekende speculaasplanken gebruikt om speculaaspoppen te maken. Veel traditioneel snoepgoed wordt nog steeds gebruikt, zoals amandelmarsepein, banket, chocola en snoepgoed. Tot in de twintigste eeuw was Sinterklaas een boeman: wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe, en hij moest natuurlijk mee naar Spanje in de zak. Pas later in de twintigste eeuw werd Sinterklaas milder.

5 en 6 december

We vieren zijn feest op 5 december (Sinterklaasavond), eigenlijk de avond vóór Sinterklaasdag, omdat 6 december zijn echte heiligendag is. Dat is zijn sterfdag, omdat heiligendagen meestal op de sterfdag van de betreffende heiligen vallen. Tegenwoordig viert men dat met cadeautjes, surprises en goedmoedig plagende gedichten. De volksweerkunde beweert dat koud winterweer met Sinterklaas regen met kerst brengt. Daar zit wel een kern van waarheid in: koud decemberweer dat begin van de maand is begonnen, eindigt niet zelden net voor de kerstdagen. Dit wordt in de Duitse meteorologie Weihnachtstauwetter (kerstdooiweer) genoemd, maar het is ook in Nederland een bekend verschijnsel.

Sintvariaties

Men denkt soms dat Sinterklaas alleen in Nederland en België wordt gevierd, maar het feest bestaat ook in het Franse Elzas-Lotharingen en in delen van Oostenrijk en Duitsland. Een heel aparte vorm van Sinterklaasviering vindt plaats op de Wadden waar men Sunneklaas of Sunterklaas viert. Er verschijnen verklede ‘Sinteromes’ (ook Klozems, Klaasomes, Sunderums of Sunderklazen genoemd). Op Texel en Schiermonnikoog gebeurt dit vrij rustig, maar op Ameland moeten vrouwen en kinderen ‘s nachts thuis blijven om geen ‘slaag’ te krijgen terwijl de mannen gekleed in lakens over straat lopen. Het is een uitdaging om toch naar buiten te gaan en ‘slaag’ te ontlopen! De Amelanders wensen hier liever geen niet-eilandbewoners bij.

Van de redactie: We hebben gewikt en gewogen. Niet omdat we dit artikel waarin Sinterklaas in historisch perspectief gezet wordt niet interessant vinden. Maar omdat we de wijze waarop de discussie in het land wordt gevoerd zo respectloos, onvolwassen en niet intelligent vinden. We willen geen podium bieden voor dit gedrag. We plaatsen het artikel wel, omdat Sinterklaas vanuit historisch perspectief interessant is. Maar op Sophia Magazine gaan we niet discussiëren over Piet. We discussiëren niet met voorstanders en niet met tegenstanders. Het is dus zinloos om dat soort reacties hieronder achter te laten. Ze worden niet geplaatst.

Wil je meer lezen van Marijke Schipper?

• Sint-Maarten, de koeien hebben staarten… Snoep kopen voor 11 november!
• Oktober, maand met twee gezichten
• Middeleeuwse en fantasy festivals: een dagje in een andere wereld
• Ik kan er niet meer omheen: vlees is te vanzelfsprekend
• Slecht weer: code geel, oranje, rood
• Blij verrast over de reacties op Els en haar bijstandsuitkering!
• ‘Jij kunt gewoon nog wel werken!’ Over Els en haar bijstand
• Overgang, vroege vogels en grijze duiven
• Duurzame Dinsdag: LENTEoogst, een recensie
• Boekrecensie: SMULTUINlessen (eBook)
• Dat ene kledingstuk… Afscheid nemen bestaat niet?
• Eenpersoonskamertoeslag en tweede kaartje gratis: hoezo happy single?
• Rouw bij dieren – fascinerend en ontroerend
• Boodschappen doen in Duitsland: een culinaire ontdekkingsreis
• Hoe overleef ik een drukke treinreis?
• Alleen uit eten zielig? Bezoek jij wel eens alleen een restaurant?

(Taalfoutje gezien? Meld het dan. Alvast bedankt!)

Volg Sophia Magazine op Bloglovin of ontvang voortaan een melding in je mailbox als er een artikel verschijnt. Hoe? Door een – gratis – abonnement op Sophia Magazine te nemen: laat rechts bovenaan deze pagina je e-mailadres achter!