Spiegelbeeld

Mijn zus zei ooit: ‘Soms als ik in de spiegel kijk, krijg ik een beetje een raar gevoel. Ik weet niet hoe ik het moet omschrijven maar als ik wat langer naar mijn spiegelbeeld kijk, komen er dingen naar boven die ik niet goed kan plaatsen. Heb jij dat ook weleens?’ Ik ken dat en ik denk dat we dit allemaal wel (her)kennen.

Kijken

Ik kijk niet vaak in de spiegel. Natuurlijk heb ik een spiegel nodig om me op te maken, mijn tanden te poetsen, m’n haar te kammen. Of soms gewoon even om te kijken of ik er nog ‘mee door kan’. Voor de buitenwereld. Altijd voor anderen.

Kijk naar je zelf

Maar wanneer heb jij voor het laatst echt naar jezelf gekeken in een spiegel. Ik bedoel, echt naar jouw zelf? Want daar gaat het in deze vraag van mijn zus over. Ik ga voor de spiegel staan. Of ik pak een spiegel en zit op de bank. En ik kijk. Ik kijk naar mijn gezicht.

Rimpels

Mijn ogen vallen als eerste op. Maar die wil ik nog even laten voor wat ze zijn. Ik kijk naar de contouren. Mijn wangen, mijn kin. Nee, Ellen, niet verzanden in die onderkin – daar gaat het nu even niet over. Ook de rimpeltjes in mijn voorhoofd, rond mijn mond en ogen sla ik nu even over. Dat is voor een andere keer.

Gezicht

Hoe staat mijn gezicht? Is het een gezicht wat anderen aan zal staan? Oeps, daar ga ik weer. Ik laat het los, en verbeter mijzelf. Is het een gezicht dat mij aanstaat? Het past bij mij. Ik doe er al mijn hele leven mee. En ik heb het zien veranderen. Ben ik daar blij mee? Wat voel ik als ik kijk naar mijn gezicht?

Herkenning

Als eerste een herkenning. Ik ken mijn gezicht. Ken ik het goed genoeg? Wat kan ik eruit opmaken? Ik herinner me dat mijn ex-man het leuk vond dat, wanneer ik lach, mijn neus een beetje omhoog wipt. Ik wist dit niet en heb het eens in de spiegel bekeken. Verroest, ja, nooit eerder opgemerkt. Misschien ken ik mijn gezicht dus niet zo goed als anderen het kennen.

Glimp

Dat komt omdat ik meestal een glimp opvang. In een spiegel, of in een winkelruit. Niet meer dan dat. En dan weet ik, onbewust, daar ga ik. Daar gaat mijn gezicht. In de (korte) tijd dat ik mijn haar had laten uitgroeien naar het natuurlijke grijs/wit, herkende ik mezelf niet meer. Het was alsof ik mijn identiteit was verloren. Ik moest mezelf voorhouden dat IK dat was die voorbij die spiegel liep. Ik voelde me pas weer mezelf toen ik mijn haar weer begon te kleuren.

IJdel

Ik heb het niet over ijdel zijn. Dat is ook een ander verhaal. Ik pak mijn spiegel en kijk. Langdurig kijk ik in mijn ogen. Wat gebeurt daar? En vooral wat gebeurt daar achter mijn ogen? ‘De ogen zijn een spiegel van je ziel‘, zegt men. Ik weet niet wie ‘men’ is in dit geval. Maar ik kan me er wel een voorstelling van maken wat ermee bedoeld wordt.

Kennen

Ken ik mijn zelf? Ik herken mijn spiegelbeeld. Maar ‘ken’ ik die ook? Weet ik wie ik ben? Wat steekt er achter mijn lach, mijn ogen, mijn ik? En kan, of mag, ik mijn ik vergelijken met de ik van anderen? Doe ik dat niet al automatisch? Wat betekent dat eigenlijk; een eigen identiteit? Jouw unieke zelf?

Identiteit

Ik ben nieuwsgierig en lees graag over dit soort filosofische dingen. In de Dominicaanse Republiek geloven ze dat je gezicht pas af is als je dood gaat. Dan pas wordt je identiteit onthult. Want dan pas heb je alle ervaringen van het leven opgetekend in je ogen, in je ziel, in je gezicht. Prachtig, vind ik dat. Het klinkt voor mij als waarheid.

Spiegelbeeld

En in de tussentijd kijk ik zo af en toe eens een paar minuten in de spiegel. Leer ik mijzelf kennen, door dieper te kijken dan wat ik in die spiegel kan zien. Ik nodig je uit dit ook eens te proberen. En laat eens weten hoe jij hierover denkt? Herken je jezelf in dit verhaal, of is het iets van mijn zus en mij?