namen

Volle maan

Vorige week scheen de volle maan. Naast dat het een prachtig gezicht is, hebben veel mensen er ‘last’ van. Ze gaan zich anders gedragen. Ik weet nooit zeker of dit aan de volle maan ligt, of dat het een mooi excuses is om dingen anders te doen dan je gewend bent.

Excuus

Wij schijnen namelijk als mens excuses te moeten hebben om ‘buiten de boot’ te vallen. Om anders te zijn dan andere mensen om ons heen. En als we dan al iets hebben gevonden dan plakken we er het liefst direct een naam op. Soms zijn we daar trots op, soms schamen we ons er een beetje voor.

Namen

Die namen verzinnen we namelijk zelf niet, dat wordt voor ons gedaan. Door artsen, psychiaters, wetenschappers, of gewoon door onze omgeving. Persoonlijk probeer ik me niets aan te trekken van labels. Maar ik kan me best voorstellen dat het in sommige gevallen handig kan zijn.

Autisme

Ik denk even aan autisme. Het kan handig zijn als mensen in je omgeving weten dat iemand het label autist heeft opgeplakt gekregen. Ik las een verhaal van een moeder die met haar autistische zoontje in de supermarkt was. Blijkbaar had dit jongetje niet gereageerd als andere jongetjes en was er iemand heel boos geworden. De moeder moest zich verontschuldigen en uitleggen waarom.

Hoeft niet

Dat zou eigenlijk niet hoeven te gebeuren. Het jongetje had niemand pijn gedaan en had niet anders gereageerd dan zichzelf een beetje terugtrekken. Dat anderen dit als ‘abnormaal’ gedrag zien, moeten de anderen weten. Maar om dit als ‘schande’ te zien is totaal overbodig.

Neefje

Ik denk ook aan mijn neefje, die een lichte vorm van autisme heeft. Enige tijd geleden zaten we samen in de kamer. Hij vertelde me uit het niets: ‘Tante El, ik ben autistisch.’ Even wist ik niets te zeggen, maar na een kleine stilte antwoordde ik: Joh, gefeliciteerd! Maar wat is dat eigenlijk, autisme?’ Ik wilde graag weten hoe hij erover dacht. Hij wist het direct: ‘Dat betekent dat ik anders ben dan anderen.’

Anders

Ik feliciteerde hem wederom. Want wie wil er nu precies hetzelfde zijn als de andere mensen om hem heen. Hij niet in ieder geval! Dus hij lachte z’n mooie lach en was het met mij eens: ‘Ja, ik vind andere mensen maar saai!’ En zo kwamen we overeen dat autisme juist dat is: anders zijn dan een ander. En daar is absoluut niets mis mee. Integendeel.

Zigeunerbloed

Ik ben er heel trots op dat ik er pas achter gekomen ben dat mijn overgrootvader een heuse ‘zigeuner’ was. Niet iets waar je persé trots op hoeft te zijn als je weet dat dit volk nu niet direct de meest beschaafde en eerlijke mensen waren die ooit geleefd hebben.

Vooroordeel

Ook hier moest ik mijn vooroordeel in aanpassen. Ja, er waren zigeuners die alles meenamen wat niet van hen was. Daar zit een geschiedenis achter, wat stelen niet goed maakt, maar wel meer begrijpelijk. Sinds het begin van de ‘zigeuner’, in India waren zij de ‘Untouchables’, ofwel de allerlaagste kaste. Armoede was een te rijk woord om te omschrijven hoe arm deze mensen waren.

Stelen

Stelen en stelen zijn twee begrippen. Als een moeder eten steelt om haar ondervoede kind niet dood te laten gaan, dan vind ik dat anders dan iemand die juwelen steelt van een oude dame, alleen uit hebzucht. Ik weet, beide voorbeelden zijn niet goed, maar nogmaals; er is genoeg eten om alle mensen in de wereld te kunnen voeden. Alleen heeft de een iets meer dan de ander.

Volle maan

Terug naar mijn volle maan. Mensen mogen van mij excuses blijven verzinnen voor hun gedrag, uit naam van de volle maan. Dat de maan invloed heeft op de aarde is bewezen. En wie zegt dat deze invloeden niet ook belangrijk zijn voor ons gedrag? In ieder geval lijkt het me een prima idee als we niet hoeven te wachten op de cycli van de maan. En mogen we gewoon zijn wie we willen zijn.