Verschillen

Soms zijn verschillen zo groot dat ik me weleens afvraag hoe het mogelijk is dat twee mensen toch bij elkaar komen en de toekomst gebeurt zoals het waarschijnlijk zou moeten gebeuren. Ik zit hieraan te denken wanneer ik de geschiedenis van mijn moeder erbij pak. Wij worden gevormd door onze geschiedenis, vandaar dat ik daar weleens nieuwsgierig naar ben.

Oma en opoe

Zo vertelde mijn moeder dat zij een oma en een opoe had. Oma was de moeder van haar vader en opoe de moeder van haar moeder. De twee dames hadden niet verschillender kunnen zijn. Opoe liep altijd op sloffen terwijl oma altijd schoenen droeg. Ook al had ze last van dikke voeten die soms over haar schoenen hingen, ze deed haar schoenen pas uit wanneer ze naar bed ging en er niemand in de buurt was. Opoe heeft volgens mij nooit van haar leven schoenen gedragen.

Families

De twee families konden ook niet verschillender zijn. Opoe was getrouwd met een zigeuner, die met zijn volk onderweg was naar Engeland. Hij werd verliefd op opoe en heeft de paarden en woonwagens nagezwaaid en ze een goed leven toegewenst. En is bij opoe gebleven. Opoe was katholiek en zij en zigeuneropa kregen 12 kinderen. Oma was getrouwd met een middenstander en zij waren nu niet bepaald adelijk maar gedroegen zich wel een beetje zo. Ze woonden in een groot deftig huis met veel kamers en een ruime tuin met oprijlaan.

Opoe

Opoe woonde met haar zigeuner en hun 12 kinderen in een bovenwoning. Gelukkig had die woning een grote zolder, voor de rest was het erg klein. Er was een kleine woonkamer waar een grote ronde eettafel in stond, een dressoir en een potkachel. Er hing een spiegel aan de muur om het ietsje groter te doen lijken. Er was een heel klein keukentje en een slaapkamer waar opa en opoe sliepen. De zolder was verdeeld in twee gedeelten door een gipsen wandje. Aan de ene kant sliepen de jongens, aan de andere kant de meiden.

Gezelligheid

Er was nog een verschil. Bij oma was het deftig en moesten de kinderen gezien worden en niet gehoord. De kleding die ze droegen mocht niet vuil worden. Er was hulp in huis en het was er stijf en koud. Bij opoe was het altijd gezellig. Mijn zigeuneropa was een virtuoos op de accordeon. Hij gaf les aan studenten en verdiende zo zijn geld. Dat dit niet veel was merkte je aan het feit dat ze arm waren. Maar hoe armoedig het er ook was, er was altijd muziek. Er werd altijd gedanst en was er iemand jarig dan werd er met zeep op de spiegel ‘gefeliciteerd’ geschreven.

Moeder

Mijn moeder schaamde zich altijd een beetje voor haar afkomst. Haar moeder was de oudste van de twaalf en ziekelijk. Zij is uiteindelijk op vroege leeftijd overleden. Vanaf die tijd heeft mijn moeder niet zoveel contact gehad met haar familie aan de zigeunerkant. Zij trok meer naar de deftige oma en opa. Zij zag duidelijk de verschillen tussen de twee families. Mijn oom daarentegen is wel helemaal opgenomen in die familie. Hoewel er nu niet veel meer van de familie over is, vertelt hij me trots al zijn herinneringen van vroeger. Ik hang aan zijn lippen.

Stoelen

Stoelen waren er niet genoeg zodat iedereen rond de tafel kon zitten. Ze hadden er iets op bedacht, er werden planken tussen de stoelen gelegd. Zodat toch iedereen een plekje had. Alleen degene die nu op de stoel moest zitten moest niet ineens opstaan anders schoot er een plank weg en viel de rest van de familie op de grond. Mijn oom schatert als hij vertelt dat opa accordeon speelde en de zoons (en vriendjes) de dames oppakten om een dansje te maken in de kamer. ‘Ze kleefden allemaal tegen elkaar aan, want er was geen ruimte om een stap te zetten.’ Maar er werd gelachen, gezongen en muziek gespeeld.

Keuze

Achteraf gezien was het eigenlijk onmogelijk dat twee mensen met zulke verschillen in milieus en achtergronden bij elkaar kwamen als mijn oma en opa. Toch moest het zo zijn anders waren mijn zus en ik er niet geweest. Dat verbaast me en vertedert me. En ik ben superblij dat ik toch ook zelf een paar herinneringen aan mijn zigeunerfamilie heb meegekregen. Hoe weinig ik ook van ze weet, ik weet welke keuze ik zou maken: Liever veel gezelligheid, warmte en liefde zonder geld, dan andersom.