Boekrecensie Het diepe zuiden – Paul Theroux

Bijna alle boeken van Paul Theroux heb ik gelezen en ze blijven boeien. Vaak schrijft hij over verre streken. Dit keer bleef hij iets dichter bij huis. ‘Het diepe zuiden’ is dan niet zo heel ver van zijn thuis, het is toch een heel andere wereld dan hij gewend is. Als ‘buitenstaander’ raak je nooit helemaal bekend met het mysterie van het zuiden van de USA. Misschien daarom blijft het altijd trekken.

Armoede

De zuidelijke staten van Amerika zijn de meest armoedige staten van het land. Veel mensen leven onder de armoedegrens. Het lijkt onvoorstelbaar voor zo’n rijk land, dat zoveel geld uitgeeft aan ontwikkelingshulp buiten de grenzen. De ‘vergeten’ staten wordt het zuiden ook wel genoemd. Het heeft een rijke geschiedenis. Maar ook een geschiedenis die de Amerikanen het liefst vergeten.

Civil war

De burgeroorlog is al enige tijd geleden uitgevochten. Toch zijn er nog vaak re-enactmentshows. Men herdenkt het liefste deze oorlog door de gebeurtenissen na te spelen. Vooral in het noorden van het land, want zij hebben tenslotte de strijd gewonnen. Daarbij wonen de meeste zwarte mensen in het zuiden. En ook dit lijkt onvoorstelbaar, maar de rassendiscriminatie is nog een dagelijks voorval. De Klu Klux Clan heeft veel aanhangers. Ze lopen niet meer in witte lakens, wat het vaak extra gevaarlijk maakt. Wie hoort erbij en wie wil erbij horen?

Strijd

Zo blijft er altijd een strijd bestaan, tussen wit en zwart, arm en rijk. En dit is nog heel herkenbaar, zelfs in 2023. Paul Theroux kan dan ook niet anders dan hierover schrijven in dit boek. Omdat het nog zo duidelijk aanwezig is. Overal en iedere keer. En ondanks dat er een aantal mensen heel ijverig bezig is veranderingen door te voeren lijkt er vaak ook een soort gelatenheid te zijn. Als je je hele leven in armoede hebt geleefd weet je niet beter. Als je je hele leven bent achtergesteld zal het wel nooit anders worden. Waarom zou je je dan zo druk maken in de (meestal) drukkende hitte van deze streek.

Economie

Het zuiden leefde van katoen en de vangst van ‘catfish’ (meerval), maar inmiddels zijn de visvangst en de katoenhandel een heel stuk achteruit gegaan. In verre landen is het voordeliger, dus worden de fabrieken gesloten. Paul komt dus ook vaak, bijna, verlaten dorpjes tegen. In de zinderende zon staat hier en daar een nederzetting van vervallen caravans en houten hutjes. Een vervallen boerderij en winkels die meestal gesloten zijn.

En toch

En toch, ik zie de aantrekkingskracht van dit bijzondere gebied. Om er met de auto dwars doorheen te rijden en af en toe uit te stappen. Langs de dorre kant van de weg de geuren op te snuiven van asfalt, bomen, barbecue en die specifieke geur van het zuiden. De mensen zijn allen reuze aardig. Als ze merken dat je een vreemdeling bent komen ze graag gelijk een praatje met je maken. En bijna iedereen is vreemd. Om hier te wonen moet je er geboren zijn. En ook dan verhuizen jonge mensen vaak naar het noorden, waar er werk is.

Bloed

Maar ben je er ooit eens doorheen gereden en heb je kennis gemaakt met deze streek dan laat het je niet meer los. Dan wil je terug, al is het maar voor heel even. Het kruipt in je bloed. Troosteloos? Zeker. Zonder toekomst? Wie zal het zeggen, er zijn mensen die zich voor 100% inzetten om een bestaan op te bouwen en dit te delen met andere bewoners. En ook al hebben vele mensen het vrijwel opgegeven dat het nog steeds van groot belang is welke kleur je huid heeft, ook dit zal misschien ooit veranderen. Als we nog een aantal generaties verder zijn.

Paul Theroux

Paul Theroux is in 1941 geboren, in Massachusetts, USA. Hij is schrijver en reiziger en combineert deze twee passies graag. Zijn bekendste boeken zijn de boeken over zijn treinreizen over de hele wereld. Blijkbaar maakt hij heel makkelijk contact waar hij ook heen gaat. Zijn boeken zijn authentiek en hij laat een ieder in zijn/haar waarde. Door zijn altijd boeiende vertellingen krijg je als lezer het idee dat je ook even in een uithoek van de wereld mag kennismaken met de mensen die daar wonen en leven.